Microsoft SharePoint Designer 2007

Autor: Michał Sadowski

Opublikowano: 5 kwietnia 2007

SharePoint Designer to program z rodziny Microsoft Office 2007 - jest on potężnym narzędziem do tworzenia oraz zarządzania serwisami internetowymi. Zaraz po zainstalowaniu i uruchomieniu okno programu przedstawia się bardzo przejrzyście, a wszystkie potrzebne nam opcje znajdują się pod ręką.

Zawartość strony

	Praca z programem
	Podsumowanie

Praca z programem

Już na sam początek, gdy chcemy stworzyć nowy dokument, otrzymujemy sporą ilość możliwości:

Rys. 1. Tworzenie nowego pliku.

Widzimy, że możemy tworzyć dokumenty typu HTML, ASPX, czyli w technologii ASP.NET z wybranym z pośród trzech dostępnych (C#, VJ#, VB) języków programowania. Program SharePoint w pełni współpracuje także z arkuszami styli, których stosowanie jest niesamowicie łatwe. Możemy również wykorzystywać pliki XML, do których zapisywane są informacje ze stron, aby potem dzięki odpowiednim formantom z pakietu ASP wyświetlać te dane. Nie musimy jednak tworzyć własnych stylów ani martwić się jak podzielić swoją stronę, aby ładnie wyglądała. SharePoint Designer dostarcza naprawdę sporą ilość przygotowanych już układów arkuszy CSS zawierających najbardziej popularne i najczęściej używane podziały stron. Do wyboru mamy także około piętnastu arkuszy stylów, dzięki, którym treść zyska na atrakcyjności oraz przejrzystości.  Jednak aby rozpocząć prace nad serwisem musimy utworzyć nowy pusty projekt w zakładce Witryna sieci Web. Gdy już to zrobimy w ramce po lewej stronie pojawia się drzewo plików, jakie są dodane do serwisu. Chwilowo jest puste. Początkowo musimy zdecydować się, jak wyglądać będzie strona. Do wyboru mamy wersję jednolitej strony (w tym przypadku strona ASPX), która po otwarciu któregoś z odnośników za każdym razem zostanie przeładowana. Takie rozwiązanie nie jest jednak specjalnie efektywne, gdy projekt będzie składał się z kilku plików. Możemy więc skorzystać ze strony Master, która podzielona jest na działy. Wtedy w części statycznej znajdować się może stałe menu, które zostanie załadowane tylko raz podczas pierwszego uruchomienia strony. Inne pliki natomiast otwierać się będą w części do tego przeznaczonej. Klikając prawym przyciskiem myszy na okno managera projektu dodajemy nową stronę ASPX. Początkowo mamy przed sobą czysty formularz w wersji podglądu. Dostępne są trzy wersje widoków:

• Podgląd - graficzny widok całej strony.
• Podzielony - interface ten pozwala na przeglądanie zarówno kodu jak i wyglądu strony. Dzięki niemu możemy w łatwy i szybki sposób zobaczyć naniesione zmiany w kodzie lub znaleźć w nim linijkę odpowiedzialną za komponent w danej chwili zaznaczony.
• Kod - jak sama nazwa wskazuje jest to pełny wgląd jedynie w kod strony.

Program SharePoint Designer 2007 oferuje naprawdę bogaty wybór komponentów, jakie możemy użyć na stronie. Wszystkie posegregowane są według technologii, w jakiej są napisane. Standardowo wyświetlane są w oknie po prawej stronie zatytułowanym Formanty. Jak możemy zauważyć, są tam trzy działy:

• Formanty HTML - znajdujące się tu kontrolki obsłużyć możemy za pomocą skryptów pisanych w takich językach, jak php czy java script. W zakładce Tagi znajdują się komponenty do pozycjonowania danych na stronie. Kolejną gałęzią są kontrolki, które głównie wykorzystywane są do budowy formularzy pobierania danych.
• Formanty ASP - w tym dziale mamy najbogatszy wybór. Zawarte są tu komponenty pisane są w technologii .Net i dają niesamowite możliwości operacyjne. Posegregowane są w działach w zależności od ich przeznaczenia. Do obsługi tych kontrolek wykorzystuje się języki wymienione na początku artykułu (C#, Visual Basic oraz J#).
• Formanty SharePoint 3.0 - są to specjalnie zaprojektowane komponenty dzięki, którym swobodnie będziemy mogli tworzyć oraz wyświetlać lisy. Służą one również do usprawnienia pracy grupowej nad serwisem. W tym artykule nie będziemy omawiać ich dokładniej ani z nich korzystać, ponieważ nie są one dostępne w podstawowej wersji programu (znajdują się w dodatku SharePoint Services 3.0).

Do pierwszego projektu wykorzystamy dwa komponenty z działu ASP. Na stronie pozycjonować kontroli możemy w dowolny sposób. Wykorzystując formanty HTML, takie jak tabele, czy warstwy lub po prostu umiejscawiać je za pomocą podawanej w kodzie dokładnej pozycji w pikselach. Po dodaniu przycisku musimy przypisać mu jakąś akcję. Czynność tą możemy wykonać na dwa sposoby. Jednym z nich jest zaznaczenie przycisku w widoku podgląd i skorzystanie ze standardowo umieszczonego w lewym dolnym rogu okna Własności Tagu lub wprowadzenie akcji prosto w kodzie. Wybierając pierwszy sposób należy jedynie znaleźć na liście Tagów metodę On_Click i wpisać do niej nazwę skryptu jaki ma się wykonać. Dla użytkowników, którzy takich zmian wolą dokonywać w kodzie, firma Microsoft w swoim programie zamontowała bardzo pożyteczną funkcję intellisense. Dzięki niej użytkownik po naciśnięciu literki bądź spacji w kodzie kontrolki otrzymuje listę dozwolonych i znanych właściwości dla danego komponentu. Do obsłużenia przycisku skorzystamy z napisanej wcześniej metody, która wpisuje tekst do etykiety.

Rys. 2. Kod programu

Wszystkie skrypty, jakie będziemy pisać, możemy umieszczać w programie SharePoint na dwa sposoby:

• Wewnętrzny - czyli bezpośrednio w kodzie strony w znaczniku. Jest to jednak dość kłopotliwe, ponieważ strona o dużej funkcjonalności może stać się mało czytelna.
• Ukryty - zawarty w osobnym pliku, klasie. Po wpisaniu w pierwszym kodzie nagłówkowym nazwy tego pliku strona automatycznie będzie wykonywać z niego metody.

My skorzystaliśmy ze sposobu pierwszego dodając skrypt w języku C#. Ostatnią czynnością przed publikacją jest dodanie na stronę kontrolki etykiety, którą obsługuje przycisk. Aplikacja oferuje również narzędzie do publikacji swoich projektów. Znajduje się w zakładce  Plik, Publikuj witrynę. Tu również mamy do wyboru kilka naprawdę przydatnych opcji.

Rys. 3. Właściwości witryny zdalnej

Możemy np. użyć opcji FTP. W widocznym oknie musimy podać adres serwera oraz katalog, z jakiego będziemy korzystać. Zostawiając pole Katalog puste automatycznie logujemy się do zbioru głównego, a stamtąd już możemy poruszać się po dalszych lokalizacjach. SharePoint pozwala przesyłać zaznaczone wcześniej pliki w obie strony.

Rys. 4. Publikowanie

Gdy opublikujemy już witrynę wystarczy tylko włączyć przeglądarkę i sprawdzić efekty. Omówimy teraz własności programu SharePoint Designer odpowiedzialne za tworzenie, modyfikowanie oraz dodawanie styli. Program do obsługi stylów dostarcza bardzo wygodne narzędzia. Aby stworzyć nowy format wystarczy skorzystać z kreatora (Format, Nowy styl). Mamy przed sobą nowe okno z masą ustawień dotyczących formatowania czcionek, bloków danych, tła oraz wielu innych.

Rys. 5. Tworzenie nowego stylu

Style dodajemy na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest wprowadzenie definicji bezpośrednio w kodzie strony, co tak jak w przypadku metod obsługujących kontrolki staje się słabo czytelne, gdy stylów jest wiele. W tym celu możemy stworzyć i zapisać je w osobnych plikach dowolnie grupując i wybierając z listy Definiuj opcję Nowy Arkusz Stylów. SharePoint automatycznie dodaje wtedy zdefiniowane z nimi pliki do projektu. Wszystkie stworzone style są widoczne w oknie głównym (standardowo po prawej stronie na dole). Aby je do czegoś przypisać musimy jedynie zaznaczyć wybrany do tego obiekt i kliknąć na wyświetloną nazwę stylu. Tworząc stronę dzięki specjalnym komponentom jesteśmy również w stanie wyświetlić sobie raporty stylów użytych w konkretnym otwartym dokumencie lub we wszystkich znajdujących się w projekcie (Narzędzia, Raporty CSS). Dzięki temu narzędziu jesteśmy w stanie sprawdzić, czy stworzone style nie zawierają błędów.

Rys. 6. Nowy styl

Następną funkcją jaką chcielibyśmy omówić jest wstawianie zdjęć. Chodzi tu konkretnie o zdjęcia należące do dużych galerii lub zwyczajnie takie, które chcielibyśmy pokazać w dużych rozmiarach, lecz nie jesteśmy w stanie znaleźć na nie miejsca, gdy są w takim formacie. Normalnie potrzebna by była pomoc, któregoś z programów graficznych, aby zmniejszyć wybraną grafikę, a następnie dopiero tak przygotowany plik moglibyśmy opublikować tworząc na nim link do pełnowymiarowego obrazu. Jeśli jednak tworzylibyśmy dużą galerię, te czynności mogłyby zająć sporo czasu. W omawianej aplikacji wystarczy dodać wybrane wcześniej pełnowymiarowe zdjęcie i wstawić na stronę. Następnie z menu kontekstowego wybrać opcję autominiatura. Efekty widoczne są od razu. Zdjęcie automatycznie zmniejsza się do rozmiarów, które spokojnie możemy wykorzystać na stronie. Od razu również generowany jest odnośnik do obrazu pełnego rozmiaru. Możemy także samemu ustalić wielkość autominiatury wprowadzając ją w kodzie lub po prostu zmniejszając w widoku Podgląd. Co ciekawe, pogram SharePoint nie zmniejsza zwyczajnie pokazywanego obrazu, ale tworzy kolejny plik z jego miniaturą (dodając do nazwy pierwowzoru przyrostek small), dzięki czemu strony ładują się szybciej. Oba pliki obrazów dodawane są automatycznie do projektu oraz w kodzie tworzony jest styl odpowiedzialny za wygląd odnośnika miniatury.

Rys. 7. Wstawianie obrazów

Program SharePoint Designer 2007 posiada również wbudowany system do pisania skryptów obsługujących kontrolki z grupy ASP (Makro i Edytor Visual Basic). Jest to moduł, dzięki, któremu będziemy w stanie z łatwością pisać oraz testować własne klasy, formy oraz sprawdzać ich działanie i zapisywać jako makra. Program ten posiada taką funkcję, jak debug, bez której nie obejdzie się żaden programista.

Rys. 8. Edycja makr

Jak wspomniałem na samym początku tego artykułu, program SharePoint Designer nie służy tylko do tworzenia witryn internetowych ale także do zarządzani nimi. W zakładce Witryna mamy narzędzia, które pozwolą na sprawdzenie poprawności odnośników, plików, które zawiera projekt oraz ich użycia na serwerze.

Rys. 9. Raport witryny

Dzięki opcjom raportowania jesteśmy w stanie sprawdzić czy istnieją w projekcie pliki nieużywane, błędne hiperłącza i wiele innych. W wyżej wymienionej zakładce znajdują się również funkcje, dzięki którym jesteśmy w stanie wygenerować schematy blokowe dla stron i zobaczyć ich hierarchie.

Rys. 10. Hierarchia witryny

Takie rozwiązanie jest bardzo przydatne w momencie, gdy stronę opieramy na stylach. Dzięki takiemu diagramowi możemy sprawdzić jak odpowiednio zastosować style dla stron, gdy witryna dalej korzysta z jakiegoś stylu, zostanie on odziedziczony przez stronę dalej2, ponieważ leży ona niżej w hierarchii. W zakładce ^Narzędzia znajduje się jeszcze jedna pożyteczna funkcja. Mowa tu o Zdalnej witrynie sieci Web (dostępna w dodatku SharePoint Services 2.0 oraz nowszych). Dzięki niej SharePoint może pracować nad stronami bezpośrednio na serwerze, a przy odpowiedniej konfiguracji współtwórcy serwisu otrzymują informacje o zmianach, jakich dokonaliśmy.

 Do początku strony

Podsumowanie

Podsumowując wszystko, co opisaliśmy, chcielibyśmy dodać, że to jedynie kropla w morzu informacji na temat tego programu, a jego możliwości są znacznie większe. Jednak oprócz tych standardowych, dostępnych zaraz po instalacji, firma Microsoft dostarcza dodatek SharePoint Services 3.0, do którego zainstalowania gorąco wszystkich zachęcam. Dzięki temu już wysoko zaawansowane narzędzie jeszcze kilkukrotnie zwiększy swoje możliwości. Zapraszam również do oglądnięcia prezentacji podstawowej, omówionej w tym artykule funkcjonalności programu SharePoint Designer 2007, na przykładzie budowy dwóch prostych witryn internetowych.

Do początku strony